Wijzigingen in berekening partneralimentatie vanaf januari 2023

Bij de vaststelling van partneralimentatie zijn twee factoren van belang: de behoefte van de alimentatiegerechtigde en de draagkracht van de alimentatieplichtige. De behoefte geeft aan hoeveel een persoon nodig heeft om in zijn levensonderhoud te voorzien. Daarvoor wordt aangesloten bij het gezamenlijke inkomen dat partijen tijdens huwelijk genoten. De draagkracht geeft aan wat een persoon kan missen nadat hij of zij in het eigen levensonderhoud heeft voorzien. Het laagste bedrag bepaalt de hoogte van de partneralimentatie.

Ieder jaar publiceert de rechtspraak het Rapport Alimentatienormen. Daarin worden aanbevelingen gedaan aan rechters over hoe zij de begrippen behoefte en draagkracht moeten invullen. Vanaf januari 2023 vinden er voor de berekening van partneralimentatie een aantal wijzigingen plaats.

Draagkracht – woonbudget         

Tot 1 januari 2023 werd bij het bepalen van de draagkracht voor partneralimentatie rekening gehouden met de werkelijke woonlasten van partijen. Dit in tegenstelling tot de vaststelling van kinderalimentatie, daarbij wordt al langere tijd gerekend met een zogenoemd ‘woonbudget’. Het woonbudget bedraagt 30% van het netto besteedbaar inkomen. Met het woonbudget wordt iemand geacht te kunnen voorzien in alle aan wonen verbonden kosten. Dat betreft vanzelfsprekend huurtermijnen en hypotheekaflossingen, maar bijvoorbeeld ook premies voor woonhuisverzekeringen, energiekosten en onderhoud.

Familierechters hebben al langer de wens om de vaststelling van draagkracht voor kinder- en partneralimentatie zoveel mogelijk overeen te laten komen. Het woonbudget werkt eenvoudig. De uitkomst is voorspelbaar en leidt (bijna) nooit tot discussie. Vanaf 1 januari 2023 zal daarom ook bij de vaststelling van partneralimentatie gerekend worden met het woonbudget.

Uitzonderingen

In uitzonderlijke situaties kan worden afgeweken van het woonbudget. Bijvoorbeeld wanneer de alimentatieplichtige aantoonbaar meer kosten kwijt is aan wonen dan volgt uit het woonbudget. Die hogere lasten mogen niet vermijdbaar en niet verwijtbaar zijn, in dat geval zal de rechter toch rekening houden met de werkelijke hogere woonlasten.

Het komt voor dat de alimentatieplichtige niet voldoende draagkracht heeft om in de behoefte van de alimentatiegerechtigde te voorzien. Wanneer de woonlasten van de alimentatieplichtige in dat geval duurzaam aanmerkelijk lager zijn dan het woonbudget, kan dat ook reden zijn om af te wijken van het woonbudget door juist te rekenen met de lagere woonlasten. Dat is bijvoorbeeld het geval wanneer de alimentatieplichtige hypotheekvrij woont of de woonlasten kan delen met zijn/haar nieuwe partner.

Inkomensvergelijking

Uitgangspunt bij het vaststellen van partneralimentatie is dat degene die alimentatie ontvangt daarna niet meer heeft te besteden dan degene die alimentatie betaalt. Naast draagkracht en behoefte speelde voorheen daarom ook de jusvergelijking een rol. De jusvergelijking vergelijkt wat partijen aan vrije bestedingsruimte overhouden nadat aan de eerste levensbehoeften is voldaan. De ene partner mag niet meer ‘vet’ overhouden dan de andere.

Vanaf 2023 wordt in plaats van de jusvergelijking een inkomensvergelijking gehanteerd. De inkomensvergelijking vergelijkt wat partijen feitelijk te besteden hebben en berekent bij welk bedrag aan partneralimentatie het netto besteedbaar inkomen van partijen gelijk is. Daarbij wordt rekening gehouden met eventuele bijzondere niet verwijtbare en niet vermijdbare lasten en de kosten van de kinderen voor zover die het te ontvangen kindgebonden budget overstijgen. Indien dit bedrag lager is dan de behoefte en de draagkracht wordt de partneralimentatie verlaagd tot een alimentatie waarbij partijen hetzelfde netto besteedbaar inkomen hebben.

Ingangsdatum

Rechters zullen de nieuwe rekenregels toepassen in alle zaken die na 1 januari 2023 op zitting worden behandeld en waarbij de ingangsdatum van de (gewijzigde) alimentatie ligt op of na 1 januari 2023.

Wijzing van omstandigheden

Eenmaal vastgestelde alimentatie kan door de rechter gewijzigd worden wanneer er sprake is van gewijzigde omstandigheden. De nieuwe rekenregels gelden niet als een gewijzigde omstandigheid op grond waarvan de rechter opnieuw een bedrag aan partneralimentatie kan vaststellen. Indien er sprake is van een andere wijziging van omstandigheden op grond waarvan wel een herberekening gerechtvaardigd is, zal de rechter de nieuwe rekenregels toepassen.

Vragen?

Heeft u vragen over het bovenstaande? Of bent u benieuwd of in uw situatie een herberekening van de partneralimentatie gerechtvaardigd én wenselijk is? Onze advocaten – gespecialiseerd in het personen- en familierecht – helpen u graag verder!