040 – 238 05 10
Een werkgever is ervoor verantwoordelijk dat zijn werknemers de werkzaamheden onder veilige omstandigheden kunnen verrichten. Deze verplichting is niet beperkt tot de ruimten waar de werknemers hun werkzaamheden moeten verrichten en/of de gereedschappen waarmee zij moeten werken. Een werkgever is ook verplicht om zijn werknemers te beschermen tegen hun collega’s en zichzelf.
Alcohol- en drugstesten
Aangezien alcohol en (andere) drugs het gedrag van mensen beïnvloeden, vormt het gebruik van deze middelen een bedreiging voor de veiligheid op de werkvloer. Om die reden is het over het algemeen verboden om onder invloed van zulke stoffen op de werkplek te verschijnen. De afgelopen jaren testten steeds meer werkgevers hun werknemers op het gebruik van alcohol en drugs.
In de arbeidsrechtelijke praktijk werd het werkgevers al langere tijd toegestaan om dergelijke testen onderdeel uit te laten maken van het alcohol- en drugsbeleid. In principe betrekken rechters de uitslagen van alcohol- en drugstesten dan ook gewoon bij de beoordeling van, bijvoorbeeld, een ontslagzaak.
De privacy van de werknemer
De Autoriteit Persoonsgegevens denkt hier echter anders over.
De Autoriteit Persoonsgegevens (verder: “de AP”) vindt het verwerken van de testresultaten van alcohol- en drugstesten in strijd met de privacywetgeving (verder: “de AVG”). Deze testresultaten worden gezien als gezondheidsgegevens en om die te mogen verwerken is een aparte wettelijke grondslag nodig, die er meestal niet is.
Hoewel de AP begrijpt dat werkgevers zich verantwoordelijk voelen voor de veiligheid op de werkvloer, is zij van mening dat werkgevers hun werknemers niet kunnen verplichten om medewerking te verlenen aan een alcohol- en drugstest. Sterker nog, zelfs als een werknemer toestemming zou geven voor dergelijke tests, zou het verwerken van de testresultaten in de ogen van de AP nog steeds in strijd zijn met de AVG.
De rechters moeten een beslissing nemen
Het is nu aan de rechters hoe zij omgaan met dit besluit van de AP. Kiezen zij voor de privacy van de werknemer, of gebruiken zij de uitkomsten van de test, hoewel die in strijd met de wet verkregen zijn.
Doordat rechters onrechtmatig verkregen bewijs niet snel uitsluiten, is het zeker mogelijk dat rechters gebruik blijven maken van de uitkomsten van alcohol- en drugstests.
Tegelijkertijd kan niet worden uitgesloten dat rechters de uitkomsten van dergelijke tests buiten beschouwen zullen laten. Er wordt immers steeds meer waarde gehecht aan het recht op privacy en de bescherming van gezondheidsgegevens krijgt (terecht) extra aandacht.
De AP kan boetes opleggen
De risico’s van een werkgever zijn echter niet beperkt tot het verlies van een procedure op formele gronden, ook als hij feitelijk eigenlijk volledig gelijk heeft. Wanneer de AP – al dan niet door een anonieme melding van de betrokken werknemer – met (de verwerking van) de tests bekend raakt, kan deze bovendien een hoge boete aan de werkgever opleggen.
Vragen?
Voor vragen over alcohol- en drugstests of andere arbeidsgerelateerde privacy-vragen kunt u contact opnemen met onze advocaten van de sectie arbeidsrecht.