040 – 238 05 10
Besluiten van een Vereniging van Eigenaren (verder: VVE) moeten, onder meer, voldoen aan de wet, de statuten, eventuele reglementen van de vereniging en de redelijkheid en billijkheid. Wanneer een lid van een VVE van mening is dat het besluit hier niet aan voldoet, kan hij dit voorleggen aan de rechter. Met zijn arrest d.d. 10 juli 2020 heeft de Hoge Raad de procedure daaromtrent vergemakkelijkt.
Nietig of vernietigbaar
Indien een besluit in strijd is met de wet of de statuten, is deze in principe nietig. Dat wil zeggen dat deze beslissing in feite niet bestaat.
Wanneer het besluit echter strijdig is met wettelijke of statutaire bepalingen die het tot stand komen van besluiten regelen, is het besluit vernietigbaar. Een besluit is tevens vernietigbaar als het strijdig is met de redelijkheid en billijkheid of een reglement van de VVE. Een vernietigbaar besluit is rechtsgeldig, totdat het door de rechter is vernietigd.
Kantonrechter of rechtbank?
De nietigheid wordt uitgesproken door de rechtbank, nadat dat bij dagvaarding is gevorderd. Aangezien het besluit in principe toch niet geldig is, hoeft dit niet binnen een specifieke periode te worden gevorderd.
De vernietiging van een besluit moet met een verzoekschrift worden verzocht bij de kantonrechter, binnen een maand na de dag waarop de verzoeker van het besluit heeft kennis genomen of heeft kunnen kennis nemen.
Het dilemma
In sommige gevallen is het onduidelijk of een besluit nietig of vernietigbaar is. In dat geval ontstaat een dilemma. Het ligt namelijk voor de hand om eerst aan de rechtbank de vraag voor te leggen of een besluit nietig is, voordat de kantonrechter wordt verzocht om het besluit te vernietigen. Een besluit dat niet bestaat, hoeft immers niet vernietigd te worden. Bovendien is het voor een kantonrechter lastig om een besluit te vernietigen, wanneer dit naar zijn oordeel niet bestaat, omdat het nietig is.
Deze volgorde sluit echter niet aan bij de wettelijke bepaling dat de vernietiging moet worden verzocht binnen één maand nadat van het besluit kennis is genomen.
De praktijk
Aangezien de termijn voor het indienen van het verzoekschrift relatief kort is, werd er in de praktijk over het algemeen voor gekozen om de kantonrechter eerst te verzoeken om de overeenkomst te vernietigen. Voor het geval dat de kantonrechter van mening was dat hij het besluit niet kon vernietigen, omdat het besluit nietig was, werd de kantonrechter verzocht de nietigheid uit te spreken. Daarbij werd dan aangevoerd dat het immers een verspilling van tijd en geld was, wanneer de rechtbank dezelfde procedure in feite over moest doen, om tot dezelfde uitkomst te komen.
De kantonrechters gingen hier verschillend mee om. Sommigen pakten deze materie pragmatisch en kostenefficiënt aan en spraken de nietigheid ervan uit. Anderen oordeelden echter dat zij op grond van de wet de nietigheid niet konden (mochten) uitspreken. Zij weigerden vervolgens het besluit te vernietigen (omdat het in hun ogen sowieso niet geldig was) en verwezen de kwestie dan naar de rechtbank.
De Hoge Raad kiest voor de pragmatisch aanpak
In juli 2020 heeft de Hoge Raad uitgesproken dat kantonrechters in dezen pragmatisch te werk mogen gaan. Indien er sprake is van een samenhangend feitencomplex mag de rechter zich zowel uitlaten over de vernietiging als de nietigheid van besluiten van een VVE. De procedure behoeft in een zodanig geval dus niet te worden gesplitst teneinde het beroep op nietigheid in een afzonderlijke (dagvaardings)procedure door de rechtbank te laten beoordelen.
Vragen? Hebt u vragen over een besluit van een VVE, dan bespreken wij graag met u wat wij voor u kunnen betekenen.